Legionellapreventie in koeltorens: waarom een risicoanalyse en beheersplan?

Open circulerende koelsystemen, de zogenaamde natte koeltorens en hybride koeltorens, worden wereldwijd gebruikt in de industrie en de utiliteit en komen, afhankelijk van hun toepassing, in vele typen, materialen en groottes voor.
Het hoofddoel van een koelsysteem is in de meeste gevallen het verwijderen van proceswarmte, maar soms worden koeltorens ook ingezet voor vrije koeling, opladen van koudebronnen etc.
De proceswarmte wordt overgedragen aan het circulerende water van het koelsysteem, dat hierdoor opwarmt.
In de koeltoren wordt de opgenomen warmte weer afgestaan aan de lucht. Dit wordt primair bereikt door verdamping van een gedeelte van het circulerende koelwater.
In het verdampingsproces verlaat water in dampvorm de koeltoren. Om de waterverliezen te compenseren moet er suppletiewater worden toegevoegd.
Damp is niet de enige vorm waarin koelwater de toren verlaat; een gedeelte van het koelwater verlaat de toren als aerosol. Dit wordt ook wel druppelverlies genoemd. Efficiënte druppelvangers minimaliseren dit verlies en de verspreiding van aerosolen aanzienlijk.
Water uit de koeltoren kan ook verloren gaan doordat sterke wind een deel van het water uit het systeem blaast. Dit noemen we windverlies. Water kan ook verloren gaan door ongecontroleerde lekkages, bijvoorbeeld als gevolg van lekkende pomppakkingen of lekkende verbindingen.
Tot slot wordt een gedeelte van het water met opzet verwijderd om de concentratie van opgeloste stoffen in het koelwater te controleren (via de spui).
Het koelwater vormt in het algemeen een goede leefomgeving voor micro-organismen, waaronder Legionella bacteriën.

Op plaatsen in het koelsysteem waar aerosolen ontstaan, kan een risico van Legionella besmetting aanwezig zijn. Met name de koeltoren is een risicofactor, doordat hier het water wordt versproeid over grote oppervlakken en de luchtstroom bijdraagt aan de vorming van aerosolen, die naar buiten worden afgevoerd.
Om een goed inzicht in de risico’s van een watervoerend systeem te krijgen, moet een gedetailleerde risico-inventarisatie worden gemaakt die de basis vormt van een beheersplan.
Naast een systeembeschrijving aan de hand van systeemschetsen en schema’s, moeten ook de totale systeemparameters in het beheersplan worden opgenomen zoals een communicatieplan, calamiteitenplan en een totaalbeeld van de organisatie met daarin de taken en bevoegdheden gespecificeerd.
Een risicoinventarisatie en beheersplan is pas geldig als het plan is goedgekeurd door de arbodienst.
In beheershandleidingen worden eveneens gedetailleerde beheers- en onderhoudsprocedures, instructies van toeleveranciers en een waterbehandelingsplan vastgelegd.

Genie Legionella Beheer beschikt als een van de weinige bedrijven over de benodigde kennis en ervaring om koeltoren(s) volledig te analyseren en een beheersplan op te stellen. Bovendien is ons online Legionella beheersprogramma volledig ingericht voor het beheer van koeltorens.
Wij kunnen u ook bijstaan in het jaarlijks auditen van het uitgevoerde beheer en het periodiek toetsen van het beheersplan. Omdat uw organisatie dynamisch is, is uw beheersplan dat in feite ook. Het aantal stakeholders bij het beheren en onderhouden van een koeltoren zijn vele malen groter dan bij de legionellabeheersing van uw drinkwaterinstallatie en daarmee ook meer veranderlijk.
De gevolgen bij calamiteiten zijn daarmee ook vele malen groter. Voor u en uw omgeving. Een goed beheers- en onderhoudplan draagt bij aan de levensduur van de koeltoren, de bedrijfszekerheid en het behoudt van een optimaal rendement.
Vanuit de Wet milieubeheer, het Activiteitenbesluit en de Arbowet wordt een beheersplan opgesteld. Vanuit deze wetgeving bent u verplicht een risicoanalyse en beheersplan te hebben voor uw koeltoren(s) en deze als zodanig uit te voeren.
De toezichthouders en handhavers hiervoor zijn de gemeente of provincie en/of de inspectie SZW.